Komisja Historyczna Karkonoskiewgo Hufca ZHP przygotowała do szerokiej publikacji historię ważnych dla Jeleniogórskiego  hufca instruktorów .Poniżej prezentujemy materiały pierwszych 3 instruktorów którzy odeszli na "wieczną wartę"Czytelniku jeżeli chcesz by inni znależli swoje miejsce w naszej historii i posiadasz ciekawe artefakty napisz a my chętnie Cię odwiedzimy i o tym napiszemy by ocalić od zapomnienia.Poniższe charakterystyki opisał dh.hm. Janusz Milewski szef Komisji Historycznej .Kolejne życiorysy są w opracowaniu i będą pojawiały się na naszej stronie.      

                                                                                                   Waldemar Andrzej Wiśniewski

                                                                                                           (18.01.1945 - 30.01.2021)

Urodził się 18 stycznia 1945 roku w Białej Podlaskiej. W ramach przemieszczeń ludności po II wojnie światowej wraz z rodzicami znalazł się w Jeleniej Górze. Szkołę Podstawową ukończył w Grudzy k. Mirska w 1959 roku. Następnie uczył się w Liceum Ogólnokształcącym w Jeleniej Górze, a potem w Kowarach, gdzie w 1965 roku zdał maturę. Swoją edukacje pogłębiał podczas nauki w Studium Nauczycielskim w Jeleniej Górze na kierunku wychowanie fizyczne z biologią. Został nauczycielem wychowania fizycznego i pierwszą swoją pracę zawodową rozpoczął w Szkole Podstawowej nr 8 w Jeleniej Górze w dniu 16 sierpnia 1967 roku. Pracował w niej do 1975 roku, kiedy to przeszedł do pracy etatowej w Związku Harcerstwa Polskiego w Jeleniej Górze jako zastępca Komendanta Hufca ZHP ds programowych. W 1975 roku został powołany na zastępcę Komendanta Hufca ds programowych, a od 4 września 1975 roku pełnił funkcje Komendanta Jeleniogórskiego Hufca ZHP do 31 grudnia 1977 roku. W okresie od 2 stycznia 1978 do 30 listopada 1979 roku pracował w Zarządzie Wojewódzkim Związku Socjalistycznej Młodzieży Polskiej w Jeleniej Górze jako Kierownik Wydziału Ogólnego. W latach 1979 - 2005 pracował w Wojewódzkim Przedsiębiorstwie Handlu Wewnętrznego w Jeleniej Górze jako kierownik działu wojskowego i technicznego, a także ochrony mienia. W tym też czasie aż do roku 1998 pracował dodatkowo w Młodzieżowym Domu Kultury w Jeleniej Górze jako instuktor ds turystyki. W 2005 roku przeszedł na emeryturę i zaczął dodatkową pracę w Szkole Podstawowej w Kostrzycy jako nauczyciel.

Natomiast swoją instruktorską przygodę ze Związkiem Harcerstwa Polskiego Waldek rozpoczął znacznie wcześniej. Stało się to na obozie pod namiotami Drużyny Starszoharcerskiej, działającej przy LO w Kowarach, w miejscowości Bagno k. Obornik Śląskich w lecie 1967 roku . Już rok później uczestniczył w wędrownym obozie rowerowym. W 1971 roku został drużynowym 55 Drużyny Harcerskiej oraz Komendantem Ośrodka Harcerskiego Jelenia Góra 3. W latach 1971-1974 pełnił funkcję Kierownika Referatu Sportu i Turystyki Komendy Hufca ZHP w Jeleniej Górze. W dniu 14 października 1973 roku został mianowany na stopień harcmistrza. Wielkim przedsięwzięciem programowym i logistycznym w jego wykonaniu było przeniesienie obozu harcerskiego z Kliczkowa na Wzgórze Kościuszki we wrześniu 1974 roku. Wtedy jeleniogórzanie mogli zapoznać się z obozowym życiem swoich dzieci, co cieszyło się dużym zainteresowaniem rodziców. Był to znaczący akcent obchodów tamtego Września Jeleniogórskiego. W latach 1975-1979 był także członkiem Komendy i Rady Jeleniogórskiej Chorągwi ZHP. Do ostatnich chwil był czynny w Karkonoskim Hufcu ZHP działając Klubie Seniora „Liczyrzepa”.

Waldek działał społecznie również w Oddziale PTTK „Sudety Zachodnie” w Jeleniej Górze. Do Polskiego Towarzystwo Turystyczno-Krajoznawczego wstąpił już w 1966 roku. Jego domeną stała się praca z dziećmi i młodzieżą w dziedzinie kolarstwa. W latach 1985-2017 pełnił funkcję przewodniczącego Oddziałowej Komisji Kolarskiej oraz był weryfikatorem odznak kolarskich. Organizował ogólnodostępne imprezy rowerowe, m. in. „Kolarska Wiosna”. Był aktywny także w Zarządzie Wojewódzkim PTTK, a w latach 1988-1990 pełnił funkcję przewodniczącego Wojewódzkiej Komisji Kolarskiej PTTK, organizując imprezy na terenie ówczesnego Województwa Jeleniogórskiego. Później bywał opiekunem polskich grup kolarskich na międzynarodowych imprezach kolarskich organizowanych na trójstyku granic przez Euroregion Nysa. W PTTK posiadał uprawnienia Organizatora Turystyki i Przodownika Turystyki Kolarskiej. Był członkiem Zarządu Oddziału PTTK „Sudety Zachodnie” w Jeleniej Górze.

Interesował się także wspinaczką oraz jaskiniami, stąd nowe koło PTTK, które założył i którym kierował do końca – otrzymało nazwę „Grotołaz”. Z młodszymi dziećmi jeździł na wycieczki rowerowe i obozy, a ze starszą młodzieżą działał w Klubie Lotnika „Śmigiełko”, w pracowni modelarskiej czy na obozach szkoleniowo-wypoczynkowych nad Jeziorem Sławskim w Sławnie, czy w Lubiatowie. Waldek w roku 2002 był jednym z założycieli stowarzyszenia AKMS Jelenia Góra, zajmującego się m. in. popularyzowaniem historii lotnictwa i tradycji strzeleckich oraz szeroko rozumianej rekreacji z elementami wychowawczymi. To właśnie w strukturze AKMS działał Klub Lotnika „Śmigiełko”, którego korzenie sięgają roku 1957.

W roku 2000, mimo doskonałej kondycji i sportowego trybu życia, zachorował na cukrzycę i wtedy założył Koło Miejskie Diabetyków, którego został przewodniczącym. Po raz kolejny ujawnił się Jego szczególny dar do zrzeszania dużego grona ludzi wokół idei walki z cukrzycą. Był współtwórcą dolnośląskiego ruchu diabetyków. Wkrótce po tym powstał Karkonoski Sejmik Osób Niepełnosprawnych, którego był współtwórcą, a Koło Miejskie Diabetyków stało się jego znaczącym partnerem. Kierując Zarządem Rejonowym Polskiego Stowarzyszenia Diabetyków koordynował działalność kół diabetyków w Kowarach, Lubaniu, Zgorzelcu, Mysłakowicach i Jeleniej Górze. W latach 2000-2020 Waldek był wiceprezesem KSON. Był również członkiem Zarządu Głównego Polskiego Związku Diabetyków.

Był także kolekcjonerem widokówek i kartek świątecznych, których zebrał tysiące. Będąc członkiem Jeleniogórskiego Stowarzyszenia Filatelistów i Kolekcjonerów organizował wystawy swoich zbiorów m. in. w MDK, w Klubie Nauczyciela, w Książnicy Karkonoskiej, a także w Muzeum Karkonoskim, przy okazji wystawy jubileuszowej PTTK. Był też zapalonym szachistą i czasami brał udział w różnych turniejach szachowych.

Za swą działalność Waldemar Wiśniewski był wielokrotnie odznaczany i nagradzany. Szczególnie cenił sobie odznakę Przyjaciel Dziecka, Krzyż Za Zasługi Dla ZHP oraz Złoty Krzyż Zasługi. Decyzją wszystkich organizacji zrzeszonych w KSON Waldek został wyróżniony tytułem Wolontariusza Roku 2020. Srebrną Honorową Odznakę PTTK otrzymał w roku 1984, a Złotą w 1993. W roku 1980 uzyskał Srebrną Odznakę Zasłużony w Pracy PTTK z Młodzieżą, a w 2016 odznakę 50 lat w PTTK.

Zmarł 30 stycznia 2021 roku, a uroczystości pogrzebowe odbyły się w dniu 6 lutego 2021 roku na nowym cmentarzu w Jeleniej Górze, gdzie został pochowany. Pożegnaliśmy wspaniałego kolegę, przyjaciela i niepospolitego działacza w przekonaniu, że odeszła postać nietuzinkowa, oddany ludziom działacz społeczny, a także empatyczny i wrażliwy na potrzeby otoczenia człowiek.

Bez Waldka Wiśniewskiego wszystko już nie będzie takie same. Cześć Jego pamięci!

Stanisław Schubert – Karkonoski Sejmik Osób Niepełnosprawnych

Andrzej Mateusiak – Oddział PTTK „Sudety Zachodnie”

Janusz Milewski – Komisja Historyczna ZHP w Jeleniej Górze

                                                                                                             Marian Ważny

                                                                                                        (22.07.1932 – 13.12.2020)

            Marian Ważny urodził się 22 lipca 1932 w mieście Landwarowie na Wileńszczyźnie. Jego rodzicami byli Mikołaj i Władysława. W czasie okupacji niemieckiej do 1944 roku uczył się w szkole powszechnej w Borszczowie, a do 1945 roku kontynuował naukę w publicznej szkole powszechnej w Przemyślu. Następnym etapem jego edukacji była nauka na wydziale mechanicznym w Średniej Szkole Zawodowej w Bytowie do 1950 roku. Tam też 28 stycznia 1945 roku wstąpił do Związku Harcerstwa Polskiego. Od lutego 1947 do listopada 1948 był drużynowym drużyny harcerskiej w Bytowie, a w 1949 roku pełnił funkcję sekcyjnego w specjalistycznej Harcerskiej Drużynie Pożarniczej. W tym samym roku ukończył chorągwiany kurs drużynowych w Zakopanem. Potem znalazł się we Wrocławiu, gdzie w latach 1950 -1951 uczył się w Państwowym Liceum Mechanicznym. W 1952 roku kontynuował naukę w Technikum Budowy Wagonów i w tym samym roku uzyskał świadectwo dojrzałości (maturę) z tytułem ”technik technolog”. 

            Na podstawie nakazu pracy rozpoczął swoją karierę zawodową w Jeleniogórskiej Fabryce Narzędzi, w której pracował na stanowisku konstruktora w latach 1952 – 1953. Następnie w latach 1953 – 1954 pracował w Fabryce Maszyn Papierniczych w Cieplicach Śląskich - Zdroju, założonej jeszcze w 1854 roku przez Heinricha Füllnera. W tym okresie w fabryce budowano pierwsze maszyny papiernicze na podstawie dokumentacji i wiedzy konstruktorów firm niemieckich sprzed II wojny światowej oraz na podstawie własnych doświadczeń. W dniu 12 czerwca 1954 roku zawarł małżeństwo z Barbarą, również harcerką. W latach 1955 – 1960 pracował jako nauczyciel zawodu w Warsztatach Szkolnych Zespołu Szkół Zawodowych nr 3 w Jeleniej Górze. W latach 1957 – 1959 utworzył i był drużynowym specjalistycznej 29 Drużyny Harcerskiej im. Zawiszy Czarnego o specjalności przeciwlotniczej przy Zespole Szkół Zawodowych nr 3. Harcerze zapoznawali się z systemem TOPL, jej zadaniami, sprzętem i odbywali ćwiczenia terenowe. W 1957 roku zdobył instruktorski stopień przewodnika. W 1960 roku przeniósł się do Legnicy, gdzie w latach 1960 – 1961 pracował w Hucie Miedzi „Legnica”. W 1961 roku rozpoczął pracę w Fabryce Nakryć Stołowych „Lefana” na stanowisku głównego technologa i pełnił tę funkcję do 1975 roku. W 1963 roku wstąpił do Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej. W latach 1970 – 1973 pełnił funkcję kierownika referatu Młodzieżowej Służby Ruchu w Hufcu ZHP w Legnicy, a od 1973 roku kierował referatem nowo utworzonej Harcerskiej Służby Polsce Socjalistycznej. W 1971 roku został mianowany na stopień podharcmistrza, a w 1973 uzyskał stopień harcmistrza.

            W 1975 roku wrócił do Jeleniej Góry i rozpoczął pracę w Jeleniogórskich Zakładach Przemysłu Maszynowego na stanowisku szefa produkcji, na którym pracował do 1980 roku. W tym samym zakładzie w latach 1981 – 1983 pracował jako specjalista do spraw BHP. W 1975 roku w jeleniogórskim Hufcu ZHP był instruktorem programowym HSPS. W 1976 roku został utworzony specjalistyczny żeglarski Zespół Pilota Jeleniogórskiej Chorągwi ZHP i w październiku tegoż roku został powołany na funkcję Pilota Chorągwi. Pełnił ją do 1981 roku. Od 1979 roku był członkiem Retmanatu Hufca ZHP w Jeleniej Górze. Pełnił odpowiedzialne funkcje komendanta stacjonarnych obozów harcerskich w Zaborowie (1973-1974), Ustce (1977), Wisełce (1978), Gostycynie (1980) oraz obozu żeglarskiego w Gostycynie (1979). Był sternikiem jachtowym (1983). Jednocześnie uzupełniał swoje wykształcenie i w 1981 roku ukończył wyższe studia zawodowe w Centrum Doskonalenia Nauczycieli w Jeleniej Górze z zakresu pedagogi opiekuńczej dla instruktorów harcerskich. W latach 1981 – 1984 był członkiem Rady Jeleniogórskiej Chorągwi ZHP. W 1983 roku został wyróżniony honorowym stopniem harcmistrza PL.

          W latach 1983 – 1987 pracował w VEB Oberlausitzer Textilbetriebe w Zittau (NRD). Od 1988 roku zatrudnił się jako nauczyciel w Szkole Podstawowej nr 1 w Jeleniej Górze. W 1990 roku przeszedł na rentę inwalidzką i przeniósł się do córki w Niemczech.

          Za swoją działalność zawodową i społeczną był wielokrotnie wyróżniany. Otrzymał m.in. Brązowy Krzyż Zasługi w 1976 roku, Krzyż „Za Zasługi Dla ZHP” w 1975 roku, tytuł „Zasłużonego Dla Dolnego Śląska” otrzymał w 1972 roku, tytuł „Racjonalizatora Produkcji” w 1970 roku, a w 1974 roku przyznano Mu tytuł „Zasłużonego Dla Chorągwi Dolnośląskiej”.

Zmarł 13 grudnia 2020 roku w Dreieich-Sprendlingen w Hesji (Niemcy) i tam został pochowany.

          Odszedł na wieczną wartę harcerz i instruktor, który całym swoim życiem zaświadczał o niezwykłym znaczeniu Prawa Harcerskiego w codziennej  pracy i działaniu. Kierując się tymi zasadami uczył ich również swoich harcerzy w drużynach i na obozach harcerskich. Był lubiany w swoim środowisku. Zawsze znajdował czas dla najmłodszych. Był współtwórcą harcerskiego nurtu specjalnościowego na Dolnym Śląsku.

Cześć Jego pamięci !

       Janusz Milewski

Komisja Historyczna ZHP

                                                                                    Jerzy Jan Gruszka

                                                                                    (12.06.1934 – 06.11.2020)

                Jerzy (używał pierwszego imienia) Gruszka urodził się 12 czerwca 1934 roku w mieście Węgrowiec na Pałukach. Jego ojcem był Ludwik Jan (został zamordowany w 1943 roku przez Niemców w Rawiczu), a matką Mieczysława z d. Beim. Pisać i czytać zaczął go uczyć ojciec. Szkolną edukację rozpoczął w niemieckiej szkole, w której nauczycielka uczyła polskie dzieci przy „pomocy” narzeczonego szczującego pierwszoklasistów wilczurem za udzielenie złej odpowiedzi. Później uczyła go matka, ale najczęściej uczył się sam. Zapamiętał aresztowanie ojca i  zawiadomienie o wykonaniu wyroku śmierci na nim, a także śmierć siostry Wandy. W pamięci na zawsze utkwił Mu moment wyzwolenia spod niemieckiej okupacji – palenie się żywcem załóg dwóch czołgów i pożar gnieźnieńskiej katedry w wyniku ostrzału armatniego. Po wojnie od razu znalazł się w klasie IV szkoły podstawowej, którą ukończył w 1948 roku. Naukę kontynuował w Liceum Ogólnokształcącym im. Bolesława Chrobrego w Gnieźnie, by po dwóch latach, w 1950 roku, przenieść się do Liceum Pedagogicznego w Wągrowcu. Z tego okresu zapamiętał pracę przy dekoracji różnych sal widowiskowych, ich projektowanie i wykonywanie papierowych dekoracji. Maturę zdał w 1952 roku i otrzymał nakaz pracy we Wrocławiu, skąd skierowano go do pracy w Młodzieżowym Domu Kultury w Jeleniej Górze. Tutaj rozpoczął pracę zawodową w 1952 roku w dziale imprez masowych i gabinecie harcerskim. Jednocześnie pracował jako przewodnik Organizacji Harcerskiej Związku Młodzieży Polskiej w Szkole Podstawowej TPD nr 1 w Jeleniej Górze. Następnie w latach 1953 – 1957 pełnił funkcję kierownika Szkoły Podstawowej w Karpnikach, gdzie również był przewodnikiem drużyny OH ZMP (1953-1956). Następnym etapem pracy zawodowej była działalność etatowa w Komendzie Hufca Jelenia Góra, gdzie przez cały 1958 rok pracował jako kierownik referatu drużyn młodszoharcerskich. Od września 1958 roku powrócił do pracy nauczycielskiej, ale już w Szkole Podstawowej nr 4 w Jeleniej Górze, w której pracował do 1962 roku. Prowadził Szczep Harcerski „Liczyrzepa”, radio szkolne oraz był opiekunem samorządu uczniowskiego. W latach 1962 – 1964 był kierownikiem Szkoły Podstawowej nr 12 w Jeleniej Górze i wówczas doprowadził do powstania nowego budynku szkoły typu „tysiąclatki” (istnieje do dziś). Uczył też historii. Założył w szkole Izbę Pamięci Narodowej. Zorganizował także w szkole „Galerię Malarstwa Polskiego i Obcego”. W 1960 roku zawarł małżeństwo z Teresą Bronisławą Maluk.

           W latach 1964 – 1974 był kierownikiem (później dyrektorem) Szkoły Podstawowej nr 3 w Cieplicach Śląskich Zdroju. W 1968 roku współorganizował Wojewódzki Przegląd Zespołów Tanecznych w mieście. W latach 1965 – 1968 szkoła przez niego kierowana była organizatorem corocznych obchodów Międzynarodowego Dnia Dziecka. W tym czasie w szkole przeprowadzono kampanię „Bohater” wg Jego założeń i uzyskała ona imię Mikołaja Kopernika oraz sztandar „per aspera ad astra”. W 1973 roku rozpoczął naukę w Wyższym Studium Nauczycielskim, by w 1975 roku uzyskać tytuł magistra na Wydziale Filozoficzno-Historycznym Uniwersytetu Wrocławskiego. W latach 1974 – 1975 był wizytatorem historii Wydziału Oświaty i Wychowania w Urzędzie Miejskim w Jeleniej Górze.

          W 1974 roku rozpoczął także pracę jako nauczyciel historii w I Liceum Ogólnokształcącym w Jeleniej Górze, w którym pracował do chwili przejścia na emeryturę w 1986 roku.  W nowej szkole bardzo dobrze Mu się pracowało. Zorganizował Izbę Pamięci Narodowej i Tradycji Szkoły organizując na bazie jej zabytków różne wystawy tematyczne. Prowadził praktyki studenckie. Był przewodniczącym zespołu samokształceniowego nauczycieli historii w Jeleniej Górze i Cieplicach. W 1975 roku uzyskał uprawnienia „profesora szkoły średniej”. W 1980 roku ukończył studia podyplomowe z zakresu historii na Uniwersytecie Wrocławskim. Mimo przejścia na emeryturę nadal pracował w swej ulubionej szkole na części etatu aż do 1994 roku. W latach 1991 – 2001 pracował w Wydawnictwie Nauczycielskim w Jeleniej Górze, w którym wydał jako autor lub współautor 14 prac dotyczących prawa oświatowego w łącznym nakładzie 160.000 egzemplarzy. W latach 2001 – 2016 działał aktywnie w Jeleniogórskiej Spółdzielni Mieszkaniowej pełniąc odpowiedzialne funkcje w Radzie Osiedla Zabobrze II i Radzie Nieruchomości.  Był sekretarzem Wojewódzkiej Komisji Spółdzielni Uczniowskich.

           Należał do PZPR pełniąc w tej organizacji funkcję lektora i wykładowcy. Jak sam powiedział „Polska w jakiej żyłem, jaką znałem i znam to była Moja Polska i pracowałem dla niej jak umiałem najlepiej”. Doskonale zdawał sobie sprawę z uwarunkowań w jakich mu przyszło żyć. Pełnił różne funkcje w organach PZPR na szczeblu miasta Jeleniej Góry.

           Do Związku Harcerstwa Polskiego wstąpił w 1945 roku w 3 Drużynie Harcerzy im. H. Sienkiewicza w Gnieźnie przekazując proporzec tej drużyny, który był przechowywany w czasie II wojny światowej w jego rodzinie (Jego ojciec był drużynowym tej drużyny). W latach 1946 – 1948 był harcerzem 5 Drużyny Harcerzy im. Wł. Warneńczyka przy Szkole Podstawowej nr 3 w Gnieźnie, gdzie pełnił funkcję zastępowego, przybocznego oraz kronikarza drużyny. W latach 1948 -1949 należał do 2 Drużyny Harcerzy im. B. Chrobrego w Gnieźnie i zdobył stopień Harcerza Orlego. W latach 1952 – 1956 był przewodnikiem Organizacji Harcerskiej ZMP w Szkole Podstawowej TPD nr w Jeleniej Górze i Karpnikach. Był członkiem Wydziału Harcerskiego Zarządu Powiatowego ZMP w Jeleniej Górze. W latach 1956 – 1958 był drużynowym 39 Drużyny Harcerskiej im. Bohaterów Warszawy w Karpnikach. W 1958 roku był drużynowym 57 Drużyny Harcerskiej im. „Alka” przy Technikum Łączności w Jeleniej Górze. W latach 1970 -1974 był komendantem Szczepu Harcerskiego „Błyskawica” w Szkole Podstawowej nr 3 w Cieplicach Śląskich Zdroju. W tym też czasie pełnił funkcję konsultanta w Centralnej Szkole Instruktorów Zuchowych mieszczącej się w pałacu Schaffgotschów w mieście. W 1971 roku został mianowany harcmistrzem. Pracując w I Liceum Ogólnokształcącym był komendantem IX Szczepu Harcerzy Starszych. W 1984 roku otrzymał honorowy stopień harcmistrza PL. W 1981 roku był twórcą kampanii programowej „Bohater” Jeleniogórskiego Hufca ZHP, której celem było zdobycie imienia „Bohaterskich Lotników Polskich”. Takie imię Hufiec otrzymał w 1983 roku.

           Za swoją działalność zawodową i społeczną otrzymał wiele wyróżnień i odznaczeń resortowych oraz państwowych, a wśród nich m.in. Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski (1984), Medal XL Polski Ludowej (1984), Srebrny Krzyż Zasługi (1969), Złoty Krzyż Zasługi (1975), Złotą Odznakę Aeroklubu PRL (1963), Medal „Zasłużony dla Miasta i Powiatu Jelenia Góra” oraz Medal „Zasłużony dla Cieplic Śląskich Zdroju” (1973), Odznakę „Zasłużony Działacz Ruchu Spółdzielczego” (2016).

Zmarł 6 listopada 2020 roku w Legnicy. Został pochowany na cmentarzu w Jeleniej Górze.

           Odszedł od nas człowiek nieprzeciętny, zawsze angażujący się w swoje działania całym sercem, niezwykle lubiany przez dzieci i młodzież nauczyciel i wychowawca, wierny ideałom harcerskim przez całe życie, pełen pomysłów w działalności zawodowej i społecznej, wytrwale dążący do ich zrealizowania. Będzie nam Go bardzo brakowało.

Cześć Jego pamięci !

       Janusz Milewski

Komisja Historyczna ZHP